De Jutlandroute: fietsen van Nederland naar het noorden van Denemarken
De Jutlandroute loopt van Emmen naar het meest noordelijke puntje van Jutland in Denemarken. Omdat ik vrienden in Jutland heb wonen, is fietsen naar Jutland een regelmatig terugkerende activiteit geweest.
Een route met veel historie
De Jutlandroute heeft een rijke historie die zelfs terug gaat tot ver voor de Vikingen. In het routeboekje kun je daar veel over lezen.
Hieronder beschrijf ik mijn eigen ervaringen van de tocht in 2019.
Dag 1. Emmen - Westerstede -114km - 29 juli 2019
Het was een vroegertje vandaag: om half vijf opgestaan om de trein van half zes naar Zwolle te nemen. Die sluit aan op de trein naar Emmen, het bijna traditionele beginpunt van mijn fietstochten naar Jutland. Jammer genoeg vond de bestuurder van de intercity het nodig twee minuten stil te staan voor station Zwolle, zodat ik net mijn aansluiting miste. De conducteur van Arriva zwaaide vrolijk naar mij, toen hij mij in volle vaart het perron op zag rennen. Maar hij wachtte niet, sloot de deuren en reed voor mijn neus weg. Ik zal mijn uitlatingen aan het adres van de spoorwegen hier maar niet herhalen Ik moet wel toegeven dat Arriva een mooie plek voor je fiets biedt. Dat zou de NS ook eens moeten doen.
Na een bliksembezoek aan vriendin Carol in Sellingen fietste ik, voorzien van een heerlijk lunchpakket, via Bourtange Duitsland in. Het viel mij vandaag op dat de natuur erg droog is. De weilanden liggen er schraal bij, de maïs lijkt amper te groeien en ook andere gewassen zien er pierelig uit. Het is altijd weer grappig dat je bijna ongemerkt Duitsland binnenfietst. Ineens zijn de naambordjes van de straten in het Duits. Ook vielen mij de vele bordjes “Radweg Schäden” op. De fietspaden (ik denk echt dat ik op het fietspad reed) waren zó hebbelig dat ik extra snelbinders moest gebruiken om mijn tassen op mijn fiets te houden.
Veel aardiger zijn de teksten op de drukknoppen om over te steken. Vroeger stond daar gewoon “Drücken” op, wat klinkt als een bevel. Op de nieuwe staat “Bitte berühren”, wat bijna sensueel klinkt. Je moet wel even lang op groen licht wachten. De tocht naar Westerstede was niet heel mooi, op het stukje Oost-Groningen na. Weinig natuur en veel bebouwing. Na 114 kilometer doemde Westerstede op, waar ik logeer in Das Schokolade Hotel. Ik heb steeds foutief aangenomen dat alle gerechten hiet ook met chocolade besteld kunnen worden, maar dat blijken uitsluitend de toetjes te zijn. Dus nu was ik wel genoodzaakt een dessert te bestellen, waarvoor ik speciaal naar de Schokolade Lounge moest. Maar ja, je logeert niet voor niets in Das Schokolade Hotel. Morgen fiets ik het er wel weer af.
Dag 2. Westerstede - Hemmoor -115km - 30 juli 2019
Het was vandaag een mooiere fietsroute dan gisteren. Vandaag ging de route veel meer door het platteland en veel minder door de bebouwde omgeving. Af en toe was er zelfs een prachtig landweggetje met mooie boerderijen.
Het was opnieuw een erg warme dag. Gelukkig kon ik vroeg ontbijten, om half zeven, zodat ik al om kwart over zeven op de fiets zat. De fietspaden waren veel minder hobbelig dan gisteren, zodat de extra snelbinder in mijn tas kon blijven. De binneweggetjes waren wel verraderlijk, met hobbels en scheuren, maar die kon ik gelukkig steeds ontwijken.
Bij Bremerhaven moest ik met de pont over de Weser varen. Er stonden ongeveer twaalf fietsers, waarvan er tien een e-bike hadden. Duitsland zit dus ook op de e-bike.
Wat mij opviel was dat er nergens op het land gesproeid werd. Waarschijnlijk is er een sproeiverbod. De droogte is hier ook een probleem dat met vette koppen de voorpagina’s van de kranten haalt. Jammer dat er weinig veldbloemen te zien zijn, zoals recent wel het geval was op onze tocht door Vlaanderen. Maar dat is natuurlijk ook het jaargetijde. Dat geldt ook voor de rhodondendrons, waar de streek vanaf Westerstede beroemd om is. Ik ben hier eens in de rhodondendrontijd doorgefietst en het was werkelijk schitterend. Nu zag ik alleen de (soms enorme) struiken.
Vergeleken met gisteren zit ik nu in een heel simpel plattelandshotel, hotel Zur Lindein Hemmoor. Ik heb een simpele, maar prima kamer. Het restaurant is grofstoffelijker. Bij de redelijke scholfilet kreeg ik voldoende, heerlijke aardappelen voor een klein gezin en een flinke sauskom gesmolte boter. Het is een familiebedrijfje met zeer aardige mensen. Ik kan al vanaf zes uur ontbijten, maar ik ga lekker uitslapen tot zeven uur.,
Dag 3. Hemmoor - Heide - 92km - 31 juli 2019
Vandaag startte de dag al vroeg, want er werd onweer voorspeld vanaf een uur of twee. Ik wilde graag voor die tijd op mijn bestemming zijn. Om zeven uur zat ik weer op de fiets, vandaag met heerlijk koel en droog weer.
In Hemmoor moest ik de Oste oversteken. Dat kan via een brug, maar veel bekender is de’Schwebefähre Osten–Hemmoor’. Dat is een soort zwevende veerboot, die aan een ijzeren constructie hangt. Dit veer dateert van het einde van de 19e eeuw, toen dit soort ijzeren constructies grote innovaties waren. Nu wordt de zwevende veerboot alleen nog voor de toeristen gebruikt. Maar om zeven uur vanochtend waren die er nog niet
Na dertig kilometer stond ik aan de Elbe, een mooie rivier, maar ook een enorm obstakel. Je moet helemaal naar Hamburg, of je kunt bij Glückstadt de pont nemen. Ik geef natuurlijk de voorkeur aan de pont bij Glückstadt. Hamburg betekent een enorme omweg en veel drukte. Vanaf de boot waren vooral de schitterende luchten het bekijken waard. Maar daar ging ook wel een dreiging van uit, want het onweer leek al in de lucht te zitten. Gelukkig waren de weergoden mij vandaag goed gezind, want het klaarde juist steeds meer op.
Aan de overkant van de Elbe startte een mooi fietspad langs de Elbe. Geen auto’s, wel veel schapen, dus vaak hekjes open en dicht doen. Bij Brunsbüttel moest ik nog een keer overvaren, met een kleine veerboot over een klein watertje met de weidse naam Nord-Ostseekanal.
Via de mooie, pittoreske plaats Meldorf en mooie binnenweggetjes arriveerde ik al vroeg in Heide.
Morgen fiets ik weer verder naar het Noorden, tot net over de grens in Denemarken.
Dag 4. Heide - Tønder 106km - 1 augustus 2019
De route begon vandaag mooi, met leuke, landelijke weggetjes door een licht glooiend terrein. Maar daarna kwamen er ook veel trajecten langs drukke wegen, soms zelfs zonder fietspad. Gelukkig was er dan wel een brede ‘vluchtstrook’.
Na de drukte kwam er steeds wel weer een rustig gedeelte. Het is eigenlijk heel bijzonder hoe je honderd meter van een drukke weg in de stilte kunt belanden. Soms is dat een romantisch dorpje, een andere keer zie ik ineens koeien in de wei. Ik realiseer me dat ik amper koeien in het veld zie. De meeste staan op stal, merkte ik daarna. Dat vind ik wel een achteruitgang. Het komt vast door mestquota of zoiets.
Dit gebied kun je, oppervlakkig gezien, best saai noemen, tenzij je van de stille weggetjes kunt genieten en op micro-niveau naar het landschap en de dorpen kijkt. Ook het lezen over de geschiedenis van dit gebied helpt. Gisteren zag ik bijvoorbeeld een gedenkteken met bijpassende teksten voor de slag bij Hemmingstedt, die plaatsvond in het jaar 1500. De Deense koning wilde met een fors leger een einde maken aan de lokale boeren republiek, maar slaagde daar niet in. De boeren hadden een veel kleiner leger, maar hielden stand onder leiding van Wulf Isebrand. Kortom, het is een gebied met een rijke historie. Zo zijn er veel meer zaken die het gebied tot leven brengen.
De grens met Denemarken is vooral te merken aan de kwaliteit van het fietspad. Het honkebonkerige fietspad gaat op de grens over in een prachtig geasfalteerd pad. Daar kunnen de Duitsers nog iets van leren! Nu maar hopen dat ik morgen en overmorgen ook nog zo enthousiast ben. Een paar kilometer over de grens ligt de aardige plaats Tønder, waar ik mijn intrek heb genomen in hotel Tønderhus.
Vandaag had ik opnieuw geluk met het weer. De dreigende luchten bleven voor mij uit gaan. Eén keer reed ik bijna een bui binnen, maar toen heb ik in een overdekt bushokje een broodje gegeten (als een soort zwerver). Daarna was de bui verdwenen
Dag 5. Tønder - Brørup - 73km - 2 augustus 2019
Met ruim 70 kilometer was het vandaag de kortste rit van mijn fietstocht naar Jutland. Het was ook de eerste volledige dag in Denemarken, want het grootste deel van de tocht, vier dagen, gaat door Noord-Duitsland. Dat is een afstand waarop je je snel verkijkt, maar toch ruim 400 kilometer lang is. Het is weer even wennen aan de Deense opschriften, maar met een beetje goede wil is er meestal wel iets van te maken. Zo kwam ik veel velden tegen waar je je eigen bos bloemen kunt plukken. Dat begrijp ik tenminste. ‘Blomster, pluk selv’: Deens is soms goed te begrijpen. Het landschap verandert ook. Hier zie ik veel meer korenvelden en minder maïs. Ik houd van de goudgele korenvelden in het glooiende landschap, zeker als daar een mooie lucht boven prijkt. Daar moest ik vandaag lang op wachten, want het was aanvankelijk erg bewolkt. Maar ik heb toch een foto kunnen maken van zo’n uitzicht. Jammer genoeg ging mijn ‘nieuwe’ route (ik wilde eens iets anders dan de voorgaande jaren) veel over doorgaande wegen. Af en toe kwam ik door een dorp. De dorpen zijn eigenlijk bijna altijd heel saai, met als centrale punt een supermarkt (als die er al is!), maar af en toe kom je ineens langs zo’n typisch Deens kerkje. Ik was blij met de korte afstand van vandaag, want er werd opnieuw onweer voorspeld vanaf een uur of twee in de middag. In plaats van regen en onweer kwam er juist steeds meer mooi weer. De buien trokken net ten zuiden van mijn route voorbij.
Mijn hotel is eigenlijk een kegelbaan met een hotel er naast. Ik dacht toch wat gerommel van onweer te horen, maar dat waren de kegelballen. Binnen hoor ik er niets van. Mijn fiets mocht mee naar de kamer, want daar was verder nergens een goede plek voor. In hotel Søgården in Brørup mag mijn fiets mee naar de kamer. Tot slot moet ik natuurlijk nog terugkomen op de kwaliteit van de Deense fietspaden, waar ik gisteren zo de loftrompet over stak. Als er een fietspad is, dan is het van goede kwaliteit, eerlijk is eerlijk. Het jammere is echter dat de doorgaande wegen meestal helemaal geen fietspad hebben. Alleen als je bij een rotonde komt dan verschijnt er ineens een aparte fietsstrook. Toch zijn de wegen behoorlijk druk (veel drukker dan andere keren, is mijn indruk). Van de zeventig kilometer heb ik er zo’n 25 op een hele drukke weg gefietst, 25 op een gematigd drukke weg en hooguit 20 kilometer op een fietspad of kleine binnenweg. Ik kwam trouwens geen enkele andere fietser tegen.
Morgen ga ik mijn ‘oude’ route over kleinere binnenwegen oppikken; die loopt hier gelukkig niet al te ver vandaan. Dat wordt alweer de laatste dag
Dag 6. Brørup - Gammelstrup - 85km - 3 augustus 2019
Vanmiddag ben ik gearriveerd op mijn bestemming, bij vrienden in Gammelstrup. Mijn tocht op de fiets naar Denemarken zit er dus op! Ik heb de geplande route voor vandaag aangepast en gekozen voor kleinere binnenwegen. Toch was er weer veel verkeer, waarschijnlijk omdat het een zaterdag in de vakantieperiode was. Gelukkig had ik ook rustige trajecten met mooie korenvelden en prachtige wolkenluchten. Dat is voor mij Denemarken. Op mijn route kwam ik door Jelling, waar een belangrijk monument is dat zelfs op de Unesco Werelderfgoedlijst staat. Het is een tweetal grafheuvels met twee grote stenen met inscripties met runentekens. De teksten laten de overgang zien van de oude cultuur tot circa 900 naar de christelijke periode. De stenen worden nu bewaard achter glas om verdere aantasting te voorkomen. Het hele gebied wordt zo ingericht dat het monument goed tot zijn recht komt. De 35 km van Jelling naar Gammelstrup gaat door het mooie gebied bij het riviertje de Gudenå. Het is hier heerlijk fietsen op kleine weggetjes met heel weinig verkeer. Toch ben ik blij op mijn bestemming te arriveren. Nu van de mooie tuin genieten, hier bij onze vrienden in Gammelstrup.
Dit was de laatste dag van mijn fietstocht naar Denemarken. Totaal 585 kilometer. Ondanks de vele stortbuien op mijn route, heb ik het steeds droog gehouden. Blijkbaar was ik steeds op het juiste moment op de juiste plaats.
